Eksponat miesiąca - Marzec 2022 r.
„Galinder Volkskalender - 1944 r.” (Grajewski Kalendarz Ludowy)
Grajewska Izba Historyczna jako eksponat miesiąca marca prezentuje „Galinder Volkskalender - 1944 r.” (Grajewski Kalendarz Ludowy). W zbiorach GIH znajdują się jego dwa egzemplarze. Ten prezentowany został przekazany do naszych zbiorów przez Panią Henrykę Ostalską w 2006 r. Ogólny stan zachowania eksponatu jest dobry, głównie okładka jest lekko przybrudzona, zaś grzbiet uległ drobnemu przetarciu.
Kalendarz ma formę książkową (127 x 146 mm) i liczy 96 stron oprawionych w kartonową okładkę. Jego wydawcą była firma Reichsnährstandsverlag G.M.B.H. w Białymstoku. Na wewnętrznych stronach poza kalendarzem na poszczególne miesiące 1944 r. znajdują się m.in. także reklamy różnych firm z obszaru Okręgu Białystok (Bezirk Białystok), czarno-białe fotografie i jednokolorowe rysunki, artykuły propagandowe o różnorodnej tematyce oraz polsko-niemiecki słownik obrazkowy. Część informacji i materiałów jest publikowana w dwóch językach niemieckim i polskim. W części kalendarzowej poza datą znajdują się m.in. informacje o wschodzie i zachodzie Słońca i Księżyca, jak również wzmianki o najważniejszych wydarzeniach (sukcesach niemieckich) w ramach toczącej się II wojny światowej.
Prezentowany egzemplarz jest szczególnie interesujący ze względu na kilka znajdujących się w jego wnętrzu adnotacji. Na wewnętrznej stronie okładki wykonano odręcznie zielonym tuszem napis [J.Korycińska 20/VII-1944 r.]. Na stronach 1 i 13 odbito podłużną fioletowa pieczątkę (35 x 14 mm) z napisem w trzech wierszach [Bäckerei (piekarnia) / Jan Koryciński / Grajewo]. Kolejne adnotacje dokumentują tragiczne, rodzinne wydarzenia z okresu okupacji. Są nimi na stronie 8 (miesiąc marzec) zapis [8 Zostały aresztow... Wiesław i Henryka przez Niemców] a poniżej [Wiesław wywieziony]; na stronie 15 (miesiąc czerwiec) [22 Henia wywieziona do Niemiec z więzienia białostockiego]. Ostatnim z napisów jest umieszczona na stronie 37 i jest nim odręczna adnotacja [powiat Grajewo].
Adnotacje i pieczątki wskazują, iż właścicielem Kalendarza była zapewne rodzina Korycińskich z Grajewa – Jan Koryciński figuruje w księgach adresowych z końca lat dwudziestych jako piekarz. Jego osoba również w charakterze piekarza pojawia się także w wydawanej przez okupanta radzieckiego gazecie „Nowe Życie” (nr 5 z 25 X 1939 r.).
Z kolei jego żona Jadwiga Korycińska od 1928 r. prowadziła przy Placu Kilińskiego 1 sklep z pieczywem. Wymienione w dopiskach osoby Henryka i Wiesław są zapewne tożsame z ich dziećmi. Koryciński Wiesław, ur. w 1925 r. w Grajewie był więźniem obozów koncentra-cyjnych Stutthof (od 24.03.1944 r.) i Neuengamme (od 14.04.1944 r.). Z kolei Henryka Korycińska podczas okupacji hitlerowskiej działała w konspiracji pod ps. „Kotwica”.
Galeria
Okładka Grajewskiego Kalendarza Ludowego z 1944 r. - tytuł w jęz. polskim i niemieckim
Strony Grajewskiego Kalendarza Ludowego z 1944 r. - reklama ciągnika Lanz; tytuł w jęz. polskim i niemieckim
Strony Grajewskiego Kalendarza Ludowego z 1944 r. - kalendarz na marzec i kwiecień, wersja polska i niemiecka
