Muzeum Historyczne w Grajewie (Grajewska Izba Historyczna) - Eksponat miesiąca - Sierpień 2025 r.

Prezentowany przedmiot został wykonany z papieru o beżowej barwie. Jego wymiary to 440 x 280 mm. Jest zadrukowany i wypełniony tylko na awersie. Dokument powstał w 1927 r. Wypełniony został na jednej stronie. Jego wypełnienie jest zarówno ręczne jak i drukowane. Świadectwo zostało wystawione dla Alfonsa Perzanowskiego (późniejszego wieloletniego podoficera zawodowego 9 psk), a do zbiorów Izby Pamięci Ziemi Grajewskiej przekazał je jego syn. Eksponat zachował się w dobrym stanie.

Górna połowa dokumentu zawiera rysowany/drukowany cienką kreską rysunek, który otoczony jest ozdobną ramką otwartą od dołu. Na rysunek ten składają się następujące elementy: w górnej części dwie strony sztandaru pułkowego na skrzyżowanych drzewcach zwieńczonych orłem w koronie, centralnie w miejscu skrzyżowania drzewców orzeł wojskowy w koronie (wz. 19) na pelcie, na której znajdują się splecione inicjały pułku „9SK” (9 Strzelców Konnych), spod niego ułożony w pionie proporczyk lancowy, a na nim napis „9 PUŁK”, który jest kontynuowany także poniżej „KONNYCH STRZELCÓW / IMIENIA / KAZIMIERZA PUŁASKIEGO”, z tym że ostatni wers napisany półkoliście. Po bokach po jednej wbitej ukośnie lancy z proporczykiem. Poniżej napisu dwie szable kawaleryjskie także skosem z rękojeściami zwróconymi na zewnątrz, a końcówkami głowni ku sobie, na każdą z nich zachodzą stylizowane tarcze, na których centralnie umieszczone splecione inicjały pułku „9SK”. Tarcze i głownie oplecione liściastymi gałązkami. Z lewej strony tych elementów, a poniżej płachty sztandaru rysunek strzelca konnego z okresu napoleońskiego konno w wysokiej futrzanej czapie i karabinkiem w prawym ręku, z prawej zaś także konno strzelec konny okresu II RP w rogatywce, z karabinkiem przez plecy i lancą z proporczykiem trzymaną pionowo w prawej ręce. Na dole rysunku ozdobnymi literami centralnie wyrysowany napis; „ŚWIADECTWO”.

Dolna połowa dokumentu to nadrukowane teksty i tabela, które zostały wypełnione ręcznie. Tekst poświadcza ukończenie Pułkowej Szkoły Podoficerskiej 9 Pułku Strzelców Konnych w 1927 r. przez strzelca konnego Alfonsa Perzanowskiego. W tabeli wymienione są przedmioty oraz uzyskane z nich wyniki. Poniżej tabeli dodatkowe informacje, w tym o ogólnej liczbie otrzymanych punktów (303) lokacie (2), odręczna adnotacja o nominacji na stopień kaprala oraz Ogólny wynik egzaminy (bardzo dobry). Z lewej strony odbita czerwonym tuszem pieczątka Dowództwa 9 Pułku Strzelców Konnych z orłem w koronie w centralnej części. W dolnej części znajdują się także podpisy przewodniczącego (Rudolph) i członków komisji (Linhardt, Ważyński), zastępcy dowódcy pułku i Dowódcy Szkoły Podoficerskiej (Chociaj).

Eksponat jest przykładem stosowania w pułkach kawalerii własnych wzorów świadectw ukończenia szkoły podoficerskiej, co w latach trzydziestych uległo zmianie poprzez wprowadzenie jednolitych formularzy świadectw bez względu na oddział, w którym funkcjonowała szkoła.

W tym przypadku dodatkową ciekawostką jest fakt, iż na świadectwie znajdują się rysunku obu stron sztandaru pułkowego, którego wręczenie nastąpiło formalnie dopiero jesienią 1928 r., co potwierdza fakt, że w 1927 r. jego wizerunek był już zatwierdzony, a być może nawet sztandar był już wykonany. Dodatkowo pojawia się nazwa patrona pułku 9 Pułk Strzelców Konnych im. Kazimierza Pułaskiego, co również potwierdza, że mimo iż formalnie patron ten dla pułku został zatwierdzony przez Ministerstwo Spraw Wojskowych dopiero w 1936 r., to już od połowy lat dwudziestych był nieoficjalnie za takiego uważany i wykorzystywano jego postać w nieformalnych, ale jak i widać i formalnych dokumentach.