Eksponat miesiąca - Wrzesień 2025 r.
Jako eksponat września przedstawiamy Odznakę Honorową „Za Ofiarną Pracę” razem z legitymacją komisarza spisowego.
Wykonana z brązu odznaka jest okrągła i ma śr. 33 mm. Na awersie wszystkie teksty i elementy są wypukłe. Dookoła znajduje się rant szer. 1 mm. W centrum znajduje się alegoryczny wizerunek Polski – klęcząca postać kobieca z warkoczem z trzema kłosami zboża – całość w stylizacji art-deco. Wzdłuż górnej krawędzi napis: /// ZA OFIARNĄ PRACĘ ///, u dołu data •9•XII•1931•. Na rewersie wzdłuż otoku widoczny jest napis: II POWSZECHNY SPIS LUDNOŚCI. Mocowanie w formie słupka z nakrętką.
Legitymacja kartonowa o kształcie prostokątnym i wymiarach 129 x 89 mm. Gotowy blankiet wypełniony pismem odręcznym. Na awersie od góry nadrukowany napis: SPIS LUDNOŚCI, MIESZKAŃ I BUDYNKÓW / Z DNIA 9 GRUDNIA 1931 R., poniżej dwie poziome linie oddzielające, różnej grubości. Dalej kolejno: napis pogrubioną czcionką: Władza spisowa .........................., nad kropkami bardzo słabo widoczna pieczątka „Starosta Powiatowy”; poniżej centralnie LEGITYMACJA No ........ „51” / P. .............. „Marcinkiewicz Józef” / jest KOMISARZEM SPISOWYM na okręg No ............. „51” / w gminie ............................ „Szczuczyn”. W lewym dolnym rogu odciśnięto czerwonym tuszem okrągłą pieczęć o śr. 34 mm. W centrum pieczątki jest orzeł w koronie, a po otoku napis: STAROSTA POWIATOWY SZCZUCZYŃSKI w GRAJEWIE *. Na dole z prawej strony wykropkowane miejsce na (podpis i pieczęć władzy spisowej) – słabo widoczny nieczytelny podpis. Na rewersie nadrukowane dodatkowe informacje/pouczenie dla osób spisywanych.
Odznaka zachowała się w bardzo dobrym stanie. Natomiast w legitymacji karton uległ pożółknięciu, elementy odbite tuszem są wyblakłe.
Zestaw ten jest związany z drugim powszechnym spisem ludności, który odbył się 9 XII 1931 r. Odznaka Honorowa „Za Ofiarną Pracę” ustanowiona została na podstawie § 7 rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 2 września 1931 roku w sprawie przeprowadzenia drugiego powszechnego spisu ludności. Odznaki nadawane były wraz z odpowiednimi zaświadczeniami komisarzom spisowym oraz naczelnym i starszym komisarzom spisowym, którzy pełnili swoje czynności jako honorową funkcję obywatelską w czasie drugiego powszechnego spisu ludności, przeprowadzonego 9 grudnia 1931 roku. Odznaki mogły być nadane również innym osobom prywatnym i funkcjonariuszom publicznym, którzy wzięli udział w akcji spisowej. Wykonawcą odznak był Stanisław Repeta – medalier, rzeźbiarz z Warszawy. Druk Legitymacji wykonano na zlecenie Głównego Urzędu statystycznego.
