Eksponat miesiąca - Październik 2025 r.
1 października 2025
Jako eksponat października proponujemy psi identyfikator z 1943 r. Wspomniany przedmiot został zakupiony do zbiorów naszego muzeum we wrześniu 2013 r. i jest zachowany w stanie bardzo dobrym.
Eksponat wykonany został podczas okupacji niemieckiej (w 1943 r.) najprawdopodobniej metodą tłoczenia. Ma kształt romboidalnej tarczy o długości boku 25 mm z lekko zaokrąglonymi narożnikami i wypukłymi krawędziami.
Na awersie dookoła krawędzi tarczy znajduje się szlaczek z wypukłych kropek. W centrum także wypukły napis w dwóch wersach: Kreis Grajewo / 1943 (Powiat Grajewo / 1943).
Na rewersie w górnej części została wytłoczona wypukło stylizowana sylwetka psa z profilu zwróconego w prawo stronę. Poniżej jest wybita wtórnie przy użyciu numeratora liczba 437.
Blaszka w górnym narożniku posiada wywiercony owalny otwór (6 x 7 mm), przez który przewleczone jest, wykonane zapewne wtórnie przez użytkownika, zawiesie z metalowego dość grubego drutu zagiętego w kształt ósemki o długości 18 mm.
Eksponat jest ciekawym i rzadko spotykanym świadkiem niemieckiej okupacji powiatu w okresie II wojny światowej, o czym świadczy użycie języka niemieckiego oraz umieszczony na nim rok. Jest też przykładem funkcjonowania ówczesnej administracji próbującej stworzyć pozory „normalności życia”.
Historia psiego identyfikatora (z niem. Hundemarke) sięga roku 1810. 28 października tego roku zarządzeniem króla Prus Fryderyka Wilhelma III wprowadzono podatek od psów. Na terenach Polski podatek ten wprowadzono 70 lat później. Każda osoba prywatna, którą stać było na posiadanie psa musiała uiścić stosowną, roczną opłatę. Dowodem wpłaty (niem. Hundesteuer) był dokument oraz ów psi znaczek, który należało przytwierdzić do psiej obroży. Te psie blaszki były wykonane z mosiądzu, cynku, aluminium, niklowane i emaliowane. Posiadały też różne kształty. Psy niezarejestrowane, nieopłacone były odławiane i uśmiercane. Nie był to tylko podatek od luksusu, ale i ochrona przed wścieklizną.
